«Педагог должен гореть постоянным желанием стать лучше, грамотнее, квалифицированнее. Ведь у каждого ребенка в глубине души спрятаны колокольчики, надо только отыскать их, затронуть. Чтобы они зазвенели веселым звоном».

Эссе о себе и профессиональной деятельности

«Моя педагогическая философия».

Хүн юунэй түлөө ажамидарнаб? Юун тэрээндэ сэнтэйб? Хүйhөөрөө холбоотой элдин тоонто нютагтаа урган үндыжэ, охорхон ганса наhанайнгаа элдэб үеын шатануудта эдэ асуудалнуудта олон ондоогоор харюусанабди. Хүн бүхэн наhан соогоо олон тоото бага ехэ, холо ойрын хатуу бэрхэшээлнүүдые дабажа, эсэсэй эсэстэ энэ мүнхэ дэлхэй дээрэ наhанайнгаа hуури олодог, ажал хүдэлмэри, мэргэжэл шадабарияа элирүүлдэг, хүн нэрынгээ уялга дүүргэдэг. Жама ёhоор залуу үе ябан ошон, гүрэн доторойнгоо дүүрэн эрхэтэй уялга тон ехэ болоно. «А» үзэгhөө эхилжэ, эрдэм бэлигэй оюун түлхюуртэй эзэд болоно. Хүн түрэлтэнэй ерээдүй ургажа ябаһан залуу үетэнһөө, тэдэнэй ухаан бодолһоо, оролдолго, эрмэлзэлһээ дулдыдана.Үхибүүнэй ухаан бодол, хэлэ, сэдьхэл хүгжөөхэ, ажабайдалай оршон байдал тухай мэдэсэ дээшэлүүлхэ хэрэгтэ  багшын танилсажа, багшанарайнгаа хүтэлбэри доро, юртэмсэ дэлхэйн олон нюусануудые таана гээшэбди.

Багша… Оройдоол табан үзэгтэй энэ богонихон үгын удха заяа хэды гүнзэгыб!? Yхибүүнэй үндын бодохоhоо хойшо багша хүн эжы баабайнартайнь, эхэ эсэгэтэйнь хамта хүүгэдэй гарыень ганзагада, хүлыень дүрөөдэ хүргэлсөөд, тэдэнэрээ ажабайдалай үргэн харгыда «Эрдэм, ажалай табсан бүхэниие амжалтатай алхажа, элин дээшээ ниидыт даа!» гэжэ үдэшэдэг заншалтай юм. Багшын сэдьхэлэй хүбшэргэй энхэргэн эжынэрнүүдтэл уян…

Yшөө балшар бага ябахаhаа би багша боложо наададагаа мүнөөшье элеэр hанадагби. Дүү басагаяа, хүршынгөө хүүгэдые гэрээр дүүрэн суглуулаад, ном заажа, зуруулжа hуугша бэлэйб. Мүнөө дээрээ, дүрөө дээрээ би багшаб, би буряад хэлэнэй багшаб. Түрэл буряад хэлэмни тоонто талынгаа энгэрһээ түүһэн баглаа сэсэгтэмнил, уулын халуун эльгэнһээ умдаа харяадаг булагтамнил. Түрэлхи хэлэмнай – угаймнай захяа, түүхымнай урасхалай долгин ха юм даа. Эжымни намдаа энжэ болгоожо, эльгэнэй шуһаар дамжуулһан хэлэнэй нюусые таалгаhан, дурлал түрүүлhэн багшанартаа гүн сэдьхэлэйнгээ оёорhоо баярые хүргэн, дурдан хододоо ябадагби. Буряад хэлэеэ ургажа ябаа багашуулда заажа ябаhандаа тон ехээр омогорходогби.

Одото заяатай hурагшадтаа

Огторгойн баялиг бэлэглэнэб.

Олон шабинарайнгаа эрхимдэ

Онсо мэргэжэл оложо,

Багшын ажалай урматайда

Бγхы жаргал эдлэжэ,

Буряадхан hайхан хэлэеэ,

Багша алдар нэрэеэ

Баяртай γргэжэ ябанаб даа!Гүрэн түрын хэлэн гэжэ хуулита эрхэтэй болоһон, хүгжэлтын шэнэ шатада гараһан түрэл хэлэмнай һургуулида үзэгдэдэг хэшээлнүүдэй нэгэниинь hэн тула, хүүгэдые бага наhанhаань Буряад Уласай гүрэнэй аман хэлэтэй болгохо, ниитын болон ажахын хэрэгтэ буряад хэлэ хэрэглэжэ һургаха, буряад арадай түүхэ, ёһо заншал, соёл болбосорол ойлгуулха гэһэн гол зорилгонуудые урдаа табин, «наадан hурая» гэhэн онсо аргаар мүнөө сагай эрилтэнүүдые баримталан, дуратай ажалаа ябуулнаб.  Гол урасхалай нэгэн хадаа яажа хүүгэдые һонирхуулхаб гэһэн асуудал болоно. Һонирхол, гайхалһаа эшэ үндэһэ татажа, үхибүүн  бүхэнэй ухаан бодол, сэдьхэлыень тэнжээхээр, онсо эрхэ байдал тогтоон, хэшээлээ, һуралсалаа эмхидхэхэеэ оролдоноб.  Эдэ зорилгонуудаа бэелүүлхын тула интерактивна, элүүр энхэ байдал сахилгын, наадан hургалгын, хэлэ хүгжөөлгын гэхэ мэтэ олон ондоо шэнэ γеын онол аргануудые хэрэглэнэб.  Түрэл хэлэнэй нүлөө тухай хэлэхэ болоо һаа, энэмнай хадаа хүнэй нюдэндэ эли бэшэ хүмүүжүүлгын алтан түлхюур болоно. Багшын ажалhаа, ашаhаа буряад хэлэ шудалха, түүхын баялигые шэнжэлхэ хүсэл, эрмэлзэл дулдыдана. Yхибүүдые бэеэ даанги эрдэм мэдэсэтэй болгохо, шухала мэдээсэл ɵɵhэдтэнь зүбɵɵр тодорхойлон олгохо, дүн гаргаха гээшэ бэеэ даанги хүмүүжүүлгын үндэhэн hуури болоно гээшэ. Yхибүүдые бодомжолжо, зохёохы бодол түрүүлэн, hанамжануудаараа уян буряад хэлэн дээрэ хубаалдажа hургаха гээшэ мүнɵɵ үеын буряад хэлэнэй хэшээлэй гол зорилгонуудай нэгэн болоно гэжэ hанагдана. Багша үхибүүн хоёрой хоорондохи харилсаан хадаа бэе бэетэеэ сэдьхэлhээ үгэеэ ойлголсожо, бэе бэеэ олон юумэндэ hургалга болоно. Буряад ррhайхан хэлэн дээрэ шабинарайнгаа хɵɵрэлдэжэ байхадань, багшын досооhоо ямар ехэ баяр баясхалан дүлэтэнэ гээшэб. Мүнөө үеын хэшээл хадаа багшын хүсөөр хүүгэдэй өөhэдөө эрдэм шудалга болоно. Тон ехэ hонирхол, хүсэл түрүүлэн, хүүгэд эдэбхитэйгээр hуралсалай гүн соо ябана. hураха, эрдэм мэдэсэтэй болохо хүсэл сэдьхэлэй оёорhоо мүндэлнэ. Олоhон мэдэсэ, шадабарияа хэрэглэн, шэнжэлхы ябуулгануудта, түсэлнүүдтэ  хабаадана. Иигэжэ үхибүүн бүхэн мүнөө үеын хэшээлдэнүүдтэ өөрынгөө наhанай багахан шалгалта гарана, зоригоо бэхижүүлнэ.

Буряад хэлэ бэшэгэй баян абдар, алтан уран зохёолой жаса, эхэ эсэгын һургаал хэрэглэжэ, шабинараа һургажа, хүмүүжүүлжэ ябахадаа, ерээдүйн эдэбхи үүсхэл ехэтэй, бэе бэеэ дэмжэхэ шадалтай, эхэ эсэгэдээ мээхэй хандасатай, нэрэеэ үндэрɵɵр сэгнэжэ,  холые зорихо, ёһотойл hайхан сэдьхэлтэй хүнүүд болохо гэжэ найданаб. Заажа ябаhан хүүгэдтэеэ үдэр бүри шэнэ юртэмсэ нээхэ, шэнжэлхэ, оюун бодол түрүүлхэ гээшэ багшын жаргал. Хүн боложо түрэhэнhөө хойшо, түрэл hайхан дайдаараа алхалан, түрэлхи буряад хэлэеэ хүгжөөн ябаха аргатай байhандаа энэ наhандаа жаргалтайб.

Түрэл буряад хэлэнэйнгээ элшэ туяа сэдьхэлэй тэжээл болгожо, түрэһэн аба, эжынгээ аша туһа харюулжа, түрэл арадайнгаа түлөө улаагаараа оролдожо ябахыень ерээдүйн оюун бэлигтэндэ найданаб, хүсэнэб. Хүмүүжүүлэгдэгшэ, хүмүүжүүлэгшэ, hураха, hургаха – заяатайбди.

Урдамни үшөөл олон бодолнууд, түсэбүүд, дабаанууд…